بررسی رابطه طرحواره‌های هیجانی، اجتناب شناختی-رفتاری و نظام شناختی-عاطفی با اختلال اضطراب منتشر و اختلال وسواسی-اجباری

سابقه و هدف: طرحواره‌های هیجانی، اجتناب شناختی-رفتاری و نظام شناختی-عاطفی در اختلال اضطراب منتشر و اختلال وسواس- اجباری نقش مهمی دارند. هدف از پژوهش حاضر مقایسهی طرحواره‌ی هیجانی، اجتناب شناختی-رفتاری و نظام شناختی-عاطفی در افراد مبتلا به اختلال اضطراب منتشر، اختلال وسواسی- اجباری و افراد سالم بود. مواد و روش‌ها: در یک مطالعه‌ی تحلیلی از نوع گذشته نگر، 38 بیمار مبتلا به اضطراب منتشر و 35 بیمار وسواسی- اجباری مراجعه‌کننده به کلینیک روانپزشکی بیمارستان ابن سینا و چهار مرکز روانپزشکی خصوصی شهر مشهد و نیز 58 نفر افراد سالم از میان کارمندان و دانشجویان این مراکز به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از مقیاس طرحواره‌ی اصلی (BCSS)، مقیاس اجتناب شناختی-رفتاری (CBAS)، مقیاس عدم تحمل بلاتکلیفی (IUS)، پرسشنامه‌ی نگرانی ایالت پنسیلوانیا (PSWQ) و شاخص حساسیت اضطرابی (ASI-R) گردآوری و سپس با آزمون‌های مناسب مورد قضاوت آماری قرار گرفت. یافته‌ها: از لحاظ خود- طرحواره، انواع اجتناب شناختی- رفتاری، عدم تحمل بلاتکلیفی، نگرانی بیمارگونه و حساسیت اضطرابی میان سه گروه، تفاوت معنادار وجود داشت (001/0P<). دیگر- طرحواره میان سه گروه و ترس از نشانه‌های تنفسی در مقایسهی بین گروه وسواسی- اجباری و افراد سالم، تفاوت معناداری نداشتند (05/0P<). نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه خود- طرحواره‌ی منفی، اجتناب شناختی-رفتاری و نظام شناختی- عاطفی معیوب (عدم تحمل بلاتکلیفی، نگرانی و حساسیت اضطرابی) در میان مبتلایان به اختلال اضطراب منتشر و اختلال وسواسی- اجباری نسبت به افراد سالم بالاتر است، طراحی مداخلات متناسب برای توجه به این علایم اختصاصی در چنین اختلالاتی، ضروری است.